Konkurencja, inspiracja, czy koledzy po fachu - pisarze w czasach J.A.
Cz. II. HENRY FIELDINGHenry Fielding urodził się w 1707 r. w rodzinie ziemiańskiej, spokrewnionej z samymi Habsburgami. Wykształcenie i obycie sprawiło, że w swojej twórczości nie poruszał ckliwych i tak modnych wówczas tematów. Ironia i poczucie humoru skierowało go ku parodiom i paszkwilom. Jako prawnik doskonale się sprawdził na stanowisku asesora i to właśnie to stanowisko pozwoliło poznać ludzi i mechanizmy społeczno-kulturowe, które nimi kierują. Dzięki temu jego twórczość nacechowana jest trafnością i stanowi doskonałe studium charakterologiczne epoki.
Wraz z karierą prawniczą rozwijała się kariera pisarska. Rozpoczął w 1730 r. od parodii "Tomcio paluch Wielki" (Tom Thumb the Great), co zaoowocowało powstaniem teatru. Fielding potafił wychwycić każdy niemal fałsz czy wadę. Nic więc dziwnego, ze niemal natychmiast po wydaniu zareagował na "Pamelę" Richardsona. W krótkim czasie powstała jego parodia pt. "Shamela" (zbiegło się to w czasie z problemami z cenzurą, dlatego też Fielding wycofał się z teatru). W dalszej twórczości również bazował na Richardsonie pisząc dzieło "Przygody Józefa A" (Joseph Andrews) (1), gdzie głównym bohaterem był brat Pameli, uwodzony przez dziedziczkę. Józef chcąc dochować wierności ukochanej Fanny, ucieka. W podróżach po Anglii towarzyszy mu przezabawna i mądra zarazem osoba - proboszcz Adams. Postać duchownego wzorowana jest na Don Kichocie Cervantesa. To właśnie jego ustami Fielding przekazuje poważne rozważania teologiczne i filozoficzne.
Najsłynniejszym jednak dziełem Fieldinga była powstała w 1749 r. "Historia Toma Jonesa" (Tom Jones). Bohater tytułowy nie jest już tak nieskazitelny jak Józef, ulega pokusom i grzeszkom. Ciągle zdradza swoją narzeczoną - Zofię - i ciągle tego żałuje. Zofia zmuszona przez ojca do poślubienia niesympatycznego kolegi Toma, ucieka. Rdzeń utworu opiera się na ciągłych wędrówkach bohaterów, ich wzajemnym rozmijaniu się.
Fielding nie oparł się moralno-pedagogicznym tendencjom epoki. Główny bohater mimo licznych wad, uległości wobec pokus, lekkomyślności, jest postacia pozytywną, o czystym i szlachetnym acz słabym sercu. Przeciwstawiony mu rywal mimo pozornej szlachetności, poprawności społecznej, okazuje się być fałszywym i niebezpiecznym człowiekiem.
Kolejna powieść - Dzieje Wielkiego J.W. (Jonathan Wild the Great) - zbliżona w swoim przekazie, odbrązawia pozornie pozytywnych bohaterów głównych oraz ich usprawiedliwia, ponieważ wszystkie złe uczynki popełniają z bezmyślności, a nie z wyrachowania.
W twórczości Fieldinga należy zwrócić uwagę na wykonywany zawód asesora. Jako działacz - publicysta, w formie satyry piętnuje nadużycia i złe postępki.
Fielding był i jest szczególnie lubiany przez Polaków. Często nazywano go angielskim sarmatą. Charakterem i duszą przypominał polskiego szlachcica z przełomu XVI i XVII w. - impulsywny, ironiczny i autoironiczny, posiadał jednak tak daleką Polakom odpowiedzialność i szerokie horyzonty.
(1). Fielding w swojej twórczości odszedł od tak modnej wówczas formy epistolarnej i zastąpił ją "wszechwiedzącym narratorem".
BIBLIOGRAFIA:
1. Wojciech Lipoński "Dzieje kultury brytyjskiej"; Warszawa 2004
2. Przemysław Mroczkowski "Historia literatury angielskiej"; Ossolineum 1981 r.,
3. Henryk Zins "Historia Anglii" Ossolineum 2001 r.
AineNiRigani, 2005-11-28 22:54:48