Jane Austen i Charles Haden
Film Jane Austen żałuje kreśli obraz Jane Austen zazdrosnej o młodego doktora, okazującego uwagę 22-letniej bratanicy Jane, Fanny Knight. Doktor, Charles Thomas Haden, grany jest przez Jacka Hustona, a partnerują mu Olivia Williams jako Jane i Imogen Poots jako Fanny. W listach pisanych z Londynu 1815 roku do siostry Cassandry Austen często wspomina o Hadenie, jednak brak w nich dowodu na istnienie miłosnego trójkąta pokazanego w filmie. Wręcz przeciwnie - sugerują, że Jane była zadowolona zarówno ze znajomości z Hadenem, jak i tym, że flirtował z Fanny.
W październiku 1815 roku Jane Austen, wówczas 39-letnia, przebywała u brata Henry'ego w Londynie, negocjując z Johnem Murray'em publikację Emmy. Henry poważnie zachorował, wezwano zatem Charlesa Hadena, 28-letniego lekarza, będącego sąsiadem Henry'ego. Austen napisała do Cassandry (błędnie określając Hadena jako aptekarza): Pan H. to aptekarz mieszkający na rogu Sloane St-successor i Mr Smith, jest młodym człowiekiem, o którym mówi się, że jest bystry, a z pewnością jest bardzo uczynny i póki co wydaje się rozumieć, co dolega Henry'emu (17 października 1815).
W ciągu kilku następnych miesięcy Austenowie zaprzyjaźnili się z Hadenem. W połowie listopada z wizytą do wuja i ciotki przyjechała Fanny Knight. Deidre Le Faye, w Jane Austen: A Family Record pisze, że Fanny wynajęła harfę oraz zatrudniła nauczyciela muzyki. Wiczorami często wpadali przyjaciele Henry'ego. 24 listopada Austen napisała do Cassandry: Jutro pan Haden będzie jadł z nami kolację - co za radość! Tak polubiliśmy pana Hadena, że nie wiem, czego się spodziewać. On, pan Tilson i pan Philips cały czas żartowali; Fanny grała, a on siadł, słuchał i mówił, nad czym jeszcze powinna popracować. W tym samym liście Austen pisze zawiedziona o dwóch damach, które wprosiły się na herbatę następnego dnia: Koniec radości z naszymi gośćmi. Jakże mi przykro, że one przychodzą! Dla mnie i dla Fanny będzie to zepsuty wieczór.
Wieczór jednak, wbrew przewidywaniom, był udany. To tyle co do ranka; potem przyszedł obiad i pan Haden, który przyniósł ze sobą dobre maniery i żywą konwersację; od siódmej do ósmej harfa; o ósmej przybyły pani L. i panna E. - i odtąd przez resztę wieczoru konfiguracja gości w salonie przedstawiała się następująco: po stronie sofy obie damy, Henry i ja udawaliśmy, że świetnie się bawimy, po przeciwnej zaś stronie Fanny i pan Haden siedzieli na dwóch krzesłach (zdaje się przynajmniej, że zajmowali dwa krzesła), pochłonięci nieprzerwaną rozmową. Wyobraź sobie tę scenę! A co dalej miałabyś sobie wyobrażać? Otóż to, że pan H. jutro znowu je u nas obiad. (...) Henry deklaruje, iż z każdym dniem nabiera sił, a pan H. stale sprawdza mu puls, który ogólnie poprawił się, jak jeszcze nigdy dotąd - jednak wciąż nie chcą nazwać go zdrowym. (...) Być może po wyjeździe Fanny zacznie szybciej dochodzić do zdrowia (26 listopada 1815).
Charles Haden stał się tak bliskim przyjacielem, że dopuszczono go do sekretu autorstwa Jane Austen. Cassandrze napisała: Pan H. czyta Mansfield Park po raz pierwszy i woli go od DiU (26 listopada 1815). Być może postać Fanny Price była inspiracją dla tej uwagi, o której Jane donosi w innym liście: Wsłuchałam się tedy w potworne szaleństwo. Pan Haden ma silne przekonanie, że niemuzykalna osoba jest zdolna do każdej niegodziwości (24 listopada 1815)
Kiedy Henry całkowicie wyzdrowiał, Austen napisała do Cassandry list, w którym sprostowała informację o zawodzie Hadena: By uczcić powrót Henry'ego do zdrowia, zaprosiliśmy pana Hadena na kolację. Nie muszę chyba mówić, że wieczór był przyjemny. Jednak wydaje się, że masz błędne mniemanie o panu Hadenie - nazywasz go aptekarzem; nie jest aptekarzem, nigdy nie był aptekarzem, w sąsiedztwie nie ma żadnej apteki - to jedyna niedogodność sytuacji, jednak tak jest - w zasięgu ręki nie mamy medyka - jest jedynie Haden, nic więcej niż Haden, dwunożne stworzenie niemożliwe do opisania, coś pomiędzy człowiekiem i aniołem - jednak ani śladu w nim aptekarza. Jest chyba jedyną osobą nie mającą nim wspólnego z aptekarzem. Nigdy dla nas nie śpiewał. Nigdy nie zaśpiewa bez akompaniamentu pianoforte (2 grudnia 1815). Dziennik Fanny donosi o innym wspaniałym muzycznym wieczorze z panem Hadenem, który odbył się 4 grudnia, zaraz przed powrotem Fanny do Godmersham.
Gdy ponad miesiąc później Austen przygotowywała się do wyjazdu z Londynu, wysłała Hadenowi liścik oraz kilka książek, które od niego pożyczyła: Drogi Panie, zwracamy książki i bardzo za nie dziękujemy. Zapewniły nam wspaniałą rozrywkę. Jako że wczoraj wieczorem byliśmy poza domem, z zadowoleniem stwierdziliśmy, że nas Pan nie odwiedził - jednak jesteśmy zależni od Pana wieczornych odwiedzin. W sobotę rano wyjeżdżam z Londynu i chciałabym się z Panem pożegnać. Najszczerzej oddana J. Austen (14 grudnia 1815). 16 grudnia, w swoje czterdzieste urodziny, Jane ostatni raz opuściła Londyn.
Kilka słów o Hadenie
Medyczna kariera Charlesa Thomasa Hadena była wybitna, choć krótka. Ukończył Uniwersytet w Edynburgu jako chirurg i dalsze nauki pobierał w Paryżu z Rene Laennec, wynalazcą stetoskopu. Jednym z jego osiągnięć było wprowadzenie stetoskopu w Anglii oraz odkrycie, że artretyzm może być leczony Colchicum autumnale, znanym jako krokus jesienny, co stosowane jest do dziś. Haden miał jak na ówczesne czasy postępowe poglądy - w celu leczenia chorób skóry zamiast lekarstw zalecał świeże powietrze, ćwiczenia oraz zmianę sposobu odżywiania. Wypowiadał się również w kwestii edukacji kobiet: Gdyby kształcenie kobiet obejmowało w większym stopniu kwestie zdrowia, a w mniejszym - wypracowanie indywidualnych talentów i delikatności wyglądu, liczba nieudolnych matek znacznie by zmalała. Kolekcja jego pism została opublikowania w 1827 roku przez Dr. Alcocka.
Haden ożenił się z Emmą Harrison, śpiewaczką i córką uznanej wokalistki. Ich syn, Francis Seymour, urodzony w 1818 roku, stał się znanym chirurgiem i docenianym artystą. Haden zmarł w 1824 roku na chorobę płuc.
Akaterine, 2008-07-10 19:43:51